Nỗi cô đơn lớn lao của Mai Thảo

Chi tiết: Nguyễn Mộng Giác; Lượt xem: 20174

Nguồn: Tạp chí Văn Học số 143, tháng 3 năm 1998

Sau nhiều tháng bệnh nặng, sức khoẻ suy nhược dần như ngọn đèn hết dầu, nhà văn Mai Thảo đã vĩnh biệt tất cả bạn bè chúng ta hồi ba giờ sáng ngày 10 tháng 1 năm 1998. Tuy mọi người đều chờ tin buồn này với tất cả sự bất lực tuyệt vọng như chờ một định mệnh không thể tránh được, tin buồn vẫn gây một xúc động lớn lao trong văn giới hải ngoại. Bạn bè bốn phương đổ về Quận Cam đưa nhà văn Mai Thảo đến nơi an nghĩ cuối cùng, một nghĩa trang nằm cạnh con đường Bolsa chạy xuyên qua khu trung tâm của Little Sài gòn. Từ đây hằng ngày Mai Thảo vẫn có thể trông thấy bạn bè của mình qua lại trên con đường tấp nập có nhiều đồng hương qua lại, và ở bên kia thế giới, chắc anh vẫn mỉm cười nhìn đám bạn bè cũ tất tả lo toan cho cuộc mưu sinh với nụ cười hiền lành và ánh mắt ân cần quen thuộc của gương mặt anh.

2 bình luận

Xem tiếp...

Kho tàng của quá khứ

Chi tiết: Nguyễn Mộng Giác; Lượt xem: 4275

Nguồn: Tạp chí Văn Học số 149

Tôi nhớ chiều hôm đó có buổi tiệc tất niên tổ chức tại nhà tôi khoảng mười ngày nước Tết Ất Hợi 1995. Những người tham dự đều là bạn văn thân tình của tòa soạn, người nào cũng đọc và viết thường xuyên cho Văn Học. Có thể họ đã đọc "Tháp Ký Ức", một truyện ngắn lần đầu đăng trên Văn Học của một bút danh lạ hoắc: Phùng Nguyễn. Sáng hôm đó, Phùng Nguyễn gọi điện thoại ngỏ ý muốn tới thăm "tòa soạn Văn Học", và tôi vui mừng bảo nên đến vào buổi chiều để gặp đông đủ những người viết trên Văn Học hơn. Giọng Phùng Nguyễn trên điện thoại ngập ngừng, hình như e ngại điều gì. Tôi bảo nếu không có gì bất tiện thì ghé một chút rồi về Bakersfield cũng không muộn, anh em ở đây muốn biết mặt tác giả "Tháp Ký Ức".

Bình luận

Xem tiếp...

Cấu Trúc Hình Tượng Không Gian Trong Tiểu Thuyết Sông Côn Mùa Lũ Của Nguyễn Mộng Giác

Chi tiết: Nguyễn Thị Kim Oanh; Lượt xem: 4113

Bộ tiểu thuyết trường thiên lịch sử Sông Côn mùa lũ của Nguyễn Mộng Giác được viết năm 1978 - 1981, Nhà xuất bản An Tiêm (Mĩ) phát hành năm 1991. Đây là một cuốn tiểu thuyết lịch sử gây nhiều sự chú ý của công luận, trước hết bởi nó có một số phận đặc biệt gắn với số phận của tác giả. Mặt khác, giữa những khuynh hướng viết tiểu thuyết lịch sử trái cực gây bàn cãi không dứt thì sự xuất hiện của Sông Côn mùa lũ như là một sự trung hoà giữa những lối viết. Nó đem đến cho người đọc một cảm giác vừa lạ vừa quen - lạ không đến nỗi gây sốc và quen nhưng không nhàm chán.

Cuốn sách viết về phong trào Tây Sơn từ lúc khởi đầu đến khi vua Quang Trung băng hà, đấy là thời kỳ ngắn ngủi và bi tráng nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Viết Sông Côn mùa lũ, Nguyễn Mộng Giác không bị những cái lớn lấn át như chiều kích của những trận đánh lịch sử, những nhân vật anh hùng, mà ông hướng về nhân sinh, nhân thế bằng sự hiện diện sống động của các nhân vật lịch sử, các sự kiện lịch sử. Như vậy, Sông Côn mùa lũ là một cuốn tiểu thuyết mang “một quan niệm mới cả về tiểu thuyết và cả về lịch sử” (Mai Quốc Liên).

Bình luận

Xem tiếp...

Nghĩ về Bùi Giáng, Hàn Mặc Tử và Thanh Tuệ!

Chi tiết: Nguyễn Mộng Giác; Lượt xem: 6074

Trong một bài tạp ghi viết cách đây khá lâu, tôi có ghi nhận mối duyên nợ thắm thiết giữa nhà thơ và nhà chùa. Hầu hết các nhà sư đều thích đọc thơ, làm thơ, in thơ. Hầu hết các nhà thơ, ngược lại, đều có quan hệ thắm thiết với nhà chùa, nhất là vào những lúc nhà thơ gặp cảnh hoạn nạn. Cũng lạ. Tôn giáo nào cũng tuyên xưng lòng thương yêu. Chùa chiền, giáo đường, thánh thất... luôn luôn mở cửa chào đón những kẻ khốn cùng, những người bất hạnh. Một nhà thơ đau khổ cũng tuyệt vọng, xót xa như bất cứ ai, nhiều khi người biết làm thơ ít đau khổ hơn những người không biết làm thơ, vì nhà thơ có thể chia bớt nỗi đau cho chữ nghĩa. Ðau mà khóc được thì mau vơi hơn nỗi đau thầm. Nhưng khi tìm một nơi an trú, hình như các nhà thơ lại có những cách lựa chọn khác hơn người thường. Lý do? Nói như ngôn ngữ nhà Phật, các nhà thơ thường có cái ngã lớn hơn người thường. Dù trong cảnh hoạn nạn, các nhà thơ không thích những đôi mắt nhìn xuống thương hại, không thích bị đối xử như một đứa trẻ mồ côi trong viện dục anh. Thử tưởng tượng một nhà thơ như Alfred de Vigny (tác giả bài Cái chết của con chó sói) hay Tản Ðà (người tự nhận là ông tiên bị giáng xuống trần) mà phải chịu đứng yên cho các bà mệnh phụ ngắm nghía hình hài và xuýt xoa thương xót, chúng ta sẽ thấy hình ảnh đó nghịch lý biết chừng nào. Thi sĩ có thể nghèo đến độ nhìn hoa cúc vàng mà gan ruột cồn cào vì đói như Nguyễn Du, có thể chết dấm dúi trong một chiếc thuyền rách như Ðỗ Phủ. Nhưng phải chịu thu vai bó gối cho thiên hạ nhìn xuống thương hại, thì không. Nhất định không. Thi sĩ thích tìm nơi an trú nào ở đó, anh ta vẫn có thể tiếp tục làm thi sĩ, ở đó không có những ánh mắt thương hại, ở đó khỏi phải ngửng đầu lên mà cầu khấn. Nhìn quanh, hình như chỉ có chùa chiền là nơi an trú thích hợp cho các nhà thơ.

Bình luận

Xem tiếp...

Xuôi Dòng

Chi tiết: Nguyễn Mộng Giác; Lượt xem: 4056

Nguồn: từ tập truyện ngắn Xuôi dòng, nhà xuất bản Văn Nghệ, Hoa Kỳ, 1987

Lâu lắm rồi, hình như trên hai mươi năm trước, nhà văn Ý Dino Buzatti có viết một đoản văn chàng rất thích. Ý nghĩ và tưởng tượng của Buzatti đơn giản thôi. Một người cầm bút vừa xuất bản một cuốn sách mới. Anh ta tò mò muốn biết độc giả "cư xử" thế nào đối với tác phẩm của mình. Ai lại chẳng tò mò như vậy ! Nhưng thay vì lân la ở các hiệu sách để dò xét phản ứng của các khách mua, người cầm bút trong đoản văn của Buzatti có được một phương pháp tối tân hơn : anh ta tìm mua được một cái máy nhỏ xíu chạy pin do Nhật chế tạo. Sau khi bấm nút tìm đúng tần số, anh ta có thể nhìn lên khung hình nhỏ xíu quang cảnh những bạn đọc xa lạ bước tới chỗ quầy sách "làm quen " với tác phẩm của mình.

Trong đoản văn này, người cầm bút không tìm được gì khác ngoài thái độ thờ ơ.

Chàng hiểu sao đúng vào lúc này, chàng lại nhớ đến đoản văn ấy của Buzatti ?

Bình luận

Xem tiếp...

Tạ ơn đời, tạ ơn anh

Chi tiết: Nguyễn Mộng Giác; Lượt xem: 4788

Nguồn: Văn Học số 21

Lần tôi và Nguyễn Xuân Hoàng đến nhà Phạm Duy ở Midway City (mà Phạm Duy ưa dịch thành "Thi Trấn Giữa Ðàng") thực hiện một cuộc phỏng vấn, anh có trách chúng tôi viết quá bi quan. Nguyễn Xuân Hoàng vừa cho xuất bản cuốn truyện "Người đi trên mây", nên Phạm Duy trách Nguyễn Xuân Hoàng hờ hững với cuộc sống hôi hổi trước mắt. Còn tôi, anh nửa đùa nửa thật bảo đã "Ngựa nản chân bon" quá sớm.

Thú thật lúc đó tôi ậm ừ chấp nhận ý kiến của anh mà lòng ấm ức. Tôi thầm chống chế bằng lý luận rằng thế hệ chúng tôi trải qua những kinh nghiệm khác với thế hệ đi trước. Chúng tôi, những kẻ nay ở vào tuổi từ 40 đến 50, đã từng sinh ra và lớn lên trong chiến tranh, bước vào tuổi trưởng thành đúng vào lúc cuộc chiến tranh lên đến hồi ác liệt nhất, chiến trường thì đẫm máu, thành thị thì xáo trộn, lòng người thì phân hóa, hoang mang. Còn nhớ thời thập niên 60, hai câu thơ Vũ Hoàng Chương tôi thích nhất là trong kịch thơ Vân Muội:

Nhớ thuở xưa chưa có ta thì đường đi thênh thênh

Kịp đến khi có ta thì chông gai mông mênh

Bình luận

Xem tiếp...

Biển Xưa

Chi tiết: Nguyễn Mộng Giác; Lượt xem: 11279

Nguồn: từ tập truyện ngắn Xuôi dòng, nhà xuất bản Văn Nghệ, Hoa Kỳ, 1987

Mãi hai tháng sau khi nhận việc vẽ mẫu quảng cáo cho công ty sản xuất đồ gỗ này, chàng mới biết trong số hơn năm mươi nhân viên kế toán điều hành của sở, chàng không phải là người Việt Nam duy nhất. Từ tiểu bang lạnh lẽo cô quạnh miền Đông qua đây tìm hơi ấm đồng hương, chàng bỏ ngay được thói quen hễ gặp khuôn mặt Á đông nào cũng vồn vã đến chào hỏi bằng tiếng Việt. Vì người Việt tị nạn ở đây đông quá, những ngày cuối tuần đi chợ ở phố Bolsa, chàng thấy những người Mỹ lạc vào khu vực này chẳng khác gì những người ngoại quốc. Tìm kiếm để nhìn một dáng người nhỏ nhắn, một đôi mắt xếch, một làn da nâu, một giọng nói thanh và trầm bổng, đã hết thành một nhu cầu cần thiết. Chàng trở nên lạnh lùng hơn, dè dặt hơn.

1 bình luận

Xem tiếp...

Giếng Ước

Chi tiết: Nguyễn Mộng Giác; Lượt xem: 3717

Nguồn: từ tập truyện ngắn Xuôi dòng, nhà xuất bản Văn Nghệ, Hoa Kỳ, 1987

Hiệu phở buổi sáng thứ tư vắng vẻ hơn những hôm khác. Tôi chọn cái bàn ở góc phòng, nơi có thể nhìn được qua lớp cửa kính những người khách sắp tới. Người bồi bàn bỏ quầy tính tiền đến hỏi:

- Cần thứ gì đây ?

Giọng anh ta cố làm ra thân mật tự nhiên, như hai người bạn đã thân từ lâu nói chuyện với nhau. Anh ta trạc tuổi tôi, khuôn mặt trắng trẻo, để ria mép, đôi mắt biết cười. Tôi đáp:

- Tôi còn chờ một người bạn nữa. Cho tôi một tách cà phê sữa nóng trước đi!

Bình luận

Xem tiếp...

Những ngả rẽ một dòng sông

Chi tiết: Nguyễn Mộng Giác; Lượt xem: 3727

Nguồn: từ tập truyện ngắn Xuôi dòng, nhà xuất bản Văn Nghệ, Hoa Kỳ, 1987

Ông Larry Scott bỏ bút xuống, ngồi dựa vào ghế nhung êm và nhắm mắt lại đế cố vượt qua cơn ngộp thở đột ngột kéo đến. Căn phòng có máy điều hòa ấm áp nhưng ông vẫn thấy lạnh run. Cái bệnh huyết áp cao thật quái dị. Da dẻ ông hồng hào, người ông mập mạp, nhưng sức khỏe của ông chẳng khác nào cây lau yếu ớt. Thời tiết trở mình một chút là máu trong người ông chạy rần rật, mặt ông nóng lên, lưỡi đơ ra, ăn nói ngọng nghịu. Cái chết không biết sẽ đến với ông lúc nào, có thể lúc ông đang ngủ. Được như thế càng khỏe. Nhưng biết đâu ông sẽ bất ngờ gặp phải một cái chết thảm thương hơn. Như đang sửa soạn bước lên chiếc Limousine mầu xám bạc giá gần 150.000 đô thì đứt gân máu ngã quị xuống lòng đường, làm cái đích hiếu kỳ cho đám đông. Hoặc có thể ông đang đứng ở bao lơn lầu hai tòa biệt thự giá l triệu đô để ngắm những con hươu chạy đuổi nhau trong vườn xanh mượt cỏ thì đầu óc nhộn nhạo quay cuồng, ông té xuống lầu,thân xác bầm dập đẫm máu đến nỗi cô Diana, con gái cưng của ông cũng không dám mon men lại gần để đặt nụ hôn tử biệt lên trán cha.

Bình luận

Xem tiếp...

Thư sông Đà

Chi tiết: Nguyễn Mộng Giác; Lượt xem: 3580

Nguồn: từ tập truyện ngắn Xuôi dòng, nhà xuất bản Văn Nghệ, Hoa Kỳ, 1987

Chị,

Em viết bức thư này cho chị, một đêm trăng mờ trên sông Đà. Em phải kê giấy trên ván thuyền để viết, mà viết trong lúc cảm động, nếu chứ khó đọc, xin chị cũng tha lỗi cho.

Chị có nhớ không, hai câu đầu trong lá thư Dũng viết cho bà giáo Thảo ở phần kết cuốn Đoạn Tuyệt ? Hồi đó hai đứa mình quá thích hai câu này, và cả hai đều không hiểu vì sao mình thích. Chị thì bảo tại cái ánh trăng sông Đà. Em thì bảo tại hình ảnh kê giấy lên ván thuyền để viết lá thư về sau khiến Loan "đi trong mưa gió mà quên cảmưa ướt gió lạnh". Có điều cả chị lẫn em đều biết mà không dám nói ra, là hai cô bé thời bấy giờ đều âm thầm mơ ước một "chàng Dũng" cho mình, của mình.

Bình luận

Xem tiếp...

Chủ Nhật Buồn

Chi tiết: Nguyễn Mộng Giác; Lượt xem: 3754

Nguồn: từ tập truyện ngắn Xuôi dòng, nhà xuất bản Văn Nghệ, Hoa Kỳ, 1987

Sáng chủ nhật, Kim thức dậy thấy mẹ không còn trong phòng ngủ nữa. Có lẽ mẹ vội đi đâu đấy, vì thường ngày, dù phải đi làm rất sớm, mẹ vẫn có thì giờ xếp gọn gối chăn ngay ngắn ở đầu giường. Kim xếp giùm chăn cho mẹ, lúc giũ cái chăn mỏng cho thẳng nếp gấp, cô bé thấy có vài sợi tóc dài mầu ngả xám rơi xuống đệm. Kim chợt buồn. Cái bệnh rụng tóc từng khiến mẹ hoảng hốt gần một năm nay vẫn chưa dứt. Lúc nhặt nhúm tóc rụng quay lại định bỏ vào bao giấy đặt dưới cái bàn gỗ thấp, cô bé mới tìm ra thêm mảnh giấy nhỏ mẹ viết: "Mẹ có việc phải đến nhà bà bạn dưới Irvine. Con ở nhà đừng đi chơi đâu. Nhớ khóa cửa cẩn thận, ai gọi cũng đừng mở. Thức ăn mẹ đã làm sẵn để ở tủ lạnh. Cưng!"

Vậy là thêm một chủ nhật buồn! Mẹ dặn không được mở cửa cho bất cứ ai vào nhà thì không thể điện thoại rủ lũ bạn gái hàng xóm sang chơi búp bê được. Kim ngồi nụ mặt bên cái điện thoại, nửa muốn nhấc điện thoại lên tán gẫu với con bạn Lucy, nửa e ngại lười biếng vì biết trước thế nào con Lucy cũng giành nói một mình, kể sa đà về chuyện mấy chú mèo nhà nó.

Bình luận

Xem tiếp...