Chi tiết

Nguyễn Chí Kham

Lượt xem: 4054

Mùa hè 1972, chiến trận miền Nam sôi bỏng lan rộng khắp cả bốn vùng chiến thuật. An Lộc, Quảng Trị, Kontum trở thành các địa danh chiến sử, và lần lượt được các đơn vị tinh nhuệ QLVNCH giải toả sau nhiều trận đánh đẫm máu. Cuối tháng 11/72, tôi nhận Sứ vụ lệnh thuyên chuyển từ Trung đoàn 5/ Sư Đoàn 2 ở Quảng Tín đi Quân Đoàn II trên vùng cao nguyên Pleiku. Tại đây, tôi làm việc trong Ban Thông Tin Báo Chí thuộc Khối Chiến Tranh Chính Trị (CTCT).

Khối Chiến Tranh Chính Trị Quân Đoàn II (CTCT/QĐII) nằm một khu riêng biệt, có trồng nhiều cây im mát, từng dãy nhà trông ra con đường chính đi lên sân bay Bộ Tư Lệnh. Và, ngày đầu tiên mới đến, tôi hân hạnh được biết là sẽ cùng làm việc chung với hai anh Kim Tuấn và Trọng Tiến. Anh Trọng Tiến là một cây viết bình luận rất sâu sắc. Anh Kim Tuấn là một thi sĩ nổi tiếng có nhiều tập thơ đã xuất bản, những bài thơ hay của anh đều được phổ nhạc, và anh cũng là một phóng viên chiến trường rất năng động. Tôi bắt đầu học thêm chút ít về nghề viết báo dưới sự giúp đỡ và hướng dẫn của hai người kể trên.

Xem tiếp...

Chi tiết

Trúc Chi

Lượt xem: 2888

Nhà riêng đã đành mà nó lại còn là trụ sở, là báo quán, là hội quán, là tòa soạn của nguyệt san Văn Học trong suốt 20 mươi năm. Kể ra, cái chuyện một địa chỉ duy nhứt mà phải gánh lấy nhiều chức năng của một nhật báo, tuần báo hoặc nguyệt san không có gì lạ trong sinh hoạt của báo chí Việt Nam ở nuớc ngoài. Báo mới oe oe cất tiếng, mà lại là tiếng Việt, vốn liếng đâu mà mỗi một lúc lại chạy đi thuê chỗ này chỗ nọ. Cho nên mới có cái sứ mạng... đa năng của địa chỉ! Điều khiến cho nhiều nguời ngạc nhiên không ít là chính từ ngôi nhà khiêm tốn ấy mà anh Nguyễn Mộng Giác, trong vai chủ bút Văn Học, đã gánh - tôi mượn chữ gánh của Tản Đà - văn và thơ của nhiều anh chị em đi bán nhiều chợ ở khắp năm châu. Và nếu tôi không lầm thì gánh hàng ấy quả có đắt khách. Một bạn văn hiện sống ở Việt Nam và từng là trợ bút của Văn Học, ghé vào nhà anh Nguyễn Mộng Giác trong một chuyến viếng thăm nuớc Mỹ, đã sửng sốt khi thấy tòa soạn chỉ vỏn vẹn một máy điện thoại, một máy computer trên cái bàn khá rộng kê ở góc phòng khách. Thư ký đã không mà.. loong-toong (1) cũng không nốt. Chỉ có ông chủ bút. Ấy vậy mà ròng rã gần hai mươi năm trời, báo ra đều đặn hàng tháng, không có số nào trễ.

Xem tiếp...

Chi tiết

Mai Kim Ngọc

Lượt xem: 4033

(Nguyễn Mộng Giác thời viết Mùa Biển Động, 1982-1989)

Hơn hai thập niên trước Võ Phiến viết tựa cho tuyển tập truyện ngắn ‘Ngựa Nản Chân Bon' xuất bản lần đầu bởi nhà Văn Nghệ (Cali). Trong 13 trang bài, ông nói đến cái ấm tình dành cho Giác như một đồng hương. Quan trọng hơn, ông nhấn mạnh những ưu điểm đặc biệt của nhà văn trẻ là cẩn trọng và thâm trầm. Võ Phiến nêu ra tính cách xúc tích của Giác khi anh quan sát cuộc đời, cùng với sự ưu tư sâu xa và sâu sắc về con người và cõi nhân tâm. Kết quả tất nhiên là truyện Giác hay và được ghi nhận bởi các bạn văn cũng như ban giám khảo Trung Tâm Văn Bút Viêt Nam khi trao cho Đường Một Chiều giải tiểu thuyết 1974. Mặc dầu những thành tích ấy, Võ Phiến vẫn còn tiếc một điều, là lẽ ra Giác phải nổi danh hơn nữa. Ông viết:

‘Ở đây tôi không có ý nêu lên cái việc Nguyễn Mộng Giác được người này người kia trong văn giới yêu thích; tôi chú ý đến chỗ sự yêu thích có pha mừng rỡ, đôi khi lại có lẫn chút ngạc nhiên. Giác có địa vị ổn định rồi thì đã không có cái reo mừng nọ. Nghĩ đi nghĩ lại, thấy quả thật trong trường hợp Nguyễn Mộng Giác có điều thiệt thòi bất công: Giác đã không được chú ý rộng rãi và nhanh chóng xứng với tài mình... ‘

Quá trình của Giác sau hơn 20 năm vừa qua chắc đã làm thỏa lòng nhà văn trưởng thượng về những mong ước tốt lành cho người bạn văn vong niên. Giác đã đạt được danh vọng lớn trong nghề, và trở thành một nhà văn quan trọng cho người Việt hải ngoại. Quốc nội với hệ thống văn học đang ra khỏi cảnh chỉ đạo đã tùy thời khi ưa khi ghét. Nhưng họ cũng không quên hay vờ được Giác, mặc dầu những đoạn văn chân thành anh đã ghi lại như một nhân chứng đáng tin cậy về những thảm họa cộng sản mang lại cho con người, ít nhất trong thời quân quản và những năm tiếp theo.

Sau cùng, những độc giả Mỹ gốc Việt lớn lên và phục vụ cho ngành giáo dục Mỹ đã đưa tác phẩm của Giác vào kho tài liệu giảng dậy về văn học Việt Nam cho một số đại học Mỹ. Tôi cũng nghe nói rằng qua sự trung gian này, những nhân viên ngoại giao Mỹ khi được cử sang Việt Nam lúc liên hệ ngoại giao mới bình thường hóa có ghé thăm Giác để tìm hiểu về văn hóa vùng đất nhiệm sở mới của họ. Và sau cùng hôm nay DAMAU làm một số chủ đề cho Nguyễn Mộng Giác, sự việc là một bằng chứng nữa về sự thành công của nhà văn.

*

Xem tiếp...

Chi tiết

Hoa Ðồng Nội

Lượt xem: 4391

Truyện đầu tiên, "Mẹ trong lòng người đi", mở đầu bằng bốn câu thơ của thầy Huyền Không:

Chùa xưa mái ngói cũ
Trèo lên nắm cây sào
Đêm khuya rồi không ngủ
Kéo rụng bao nhiêu sao?

Câu truyện vừa như một lời tự sự, vừa là một lời nhắc tất cả chúng ta về sự thiêng liêng của một vì sao mang tên: "Mẹ". Còn có một suy nghĩ thật táo bạo nhưng trong sáng của tuổi thơ: Cậu bé trèo lên mái chùa dùng cây sào với lên, kéo những vì sao xuống. Cậu không hiểu nếu cậu làm được điều đó cũng có nghĩa đêm tối sẽ bao trùm thế giới.

Xem tiếp...

Chi tiết

Bùi Vĩnh Phúc

Lượt xem: 4015

Tôi nhớ trong bài diễn văn nhận giải Nobel năm 1950, văn hào William Faulkner của Mỹ đã nói:

"Tôi tin tưởng là con người không chỉ chịu đựng để sống còn, mà nó còn thắng cả định mệnh của nó. Con người bất tử không phải ở chỗ nó là loài vật duy nhất trong các tạo vật cất lên tiếng nói không mệt mỏi về thân phận của chính mình, nhưng ở chỗ nó có một thần khí, một tâm hồn có khả năng trắc ẩn và hi sinh và chịu đựng. Nhiệm vụ của nhà thơ hay nhà văn là phải viết về những điều ấy. Trọng trách của nhà văn nhà thơ là phải giúp con người chịu đựng để sống còn bằng cách nâng cao tâm hồn con người, bằng cách nhắc nhở con người tới lòng can đảm và danh dự và hy vọng và kiêu hãnh và bác ái và từ bi và hi sinh đã là vinh quang huy hoàng của quá khứ nó."

Nhà văn, như thế, trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng có trọng trách phải nhận lãnh và chu toàn sứ mệnh thiêng liêng cao quí này. Trong hoàn cảnh là một nhà văn Việt Nam lưu vong, ngoài nhiệm vụ giúp con người-đặc biệt con người Việt Nam-chịu đựng để sống còn, ngoài trách nhiệm nhắc nhở con người tới lòng can đảm và danh dự và bác ái và hi sinh đã từng là những điểm sáng soi chiếu vóc dáng nó, nhà văn Việt Nam còn phải nhắc nhở con người về tính nhân bản mà nhiều khi nó đã bỏ mất, về sức sống và sự chịu đựng mãnh liệt để tồn tại và vươn tới của con người Việt Nam, và về sự hi sinh của dân tộc Việt Nam trong cố gắng mở mắt nhân loại trước hiểm họa cộng sản. Những nhà văn Việt Nam lưu vong đã và đang làm việc đó.

Một trong những nhà văn Việt Nam có mặt trong hàng ngũ ấy mà tôi muốn nói đến trong bài viết này là Nguyễn Mộng Giác.

Xem tiếp...

Chi tiết

Thụy Khuê

Lượt xem: 3110

HẾT

Bắt đầu viết ngày 28 - 01 - 1982 tại đảo Kuku,

Nam Dương.

Viết xong ngày 02 - 06 - 1989 tại Orange Country,

Hoa Kỳ

Hồn tôi ngây ngây như người nhọc nhằn leo núi, lúc lên tới đỉnh chỉ thấy những khối đá tảng xù xì rêu phong, và nhìn trở xuống là một vực thẳm đầy mây". (Tha hương, Văn Nghệ xuất bản 1989, trang 1849)

Đó là hình ảnh nhà văn Nguyễn Mộng Giác với Mùa biển động.

Nguyễn Mộng Giác sinh năm 1940 tại Bình Định. Dạy học tại Huế, Qui Nhơn và làm chuyên viên nghiên cứu giáo dục tại Sài Gòn trước 75. 1971 bắt đầu viết văn, từ 72 đến 75, đã có 5 tác phẩm: Nỗi băn khoăn của Kim Dung (tiểu luận). Bão rớt (truyện ngắn) và 3 tập truyện dài: Tiếng chim vườn cũ, Qua cầu gió bay và Đường một chiều . Vượt biển năm 1982. Định cư tại Hoa Kỳ. Từ 1985, Nguyễn Mộng Giác thay Võ Phiến chủ trương tạp chí Văn Học Nghệ Thuật, 1986, đổi tên là Văn Học. Tại hải ngoại, ngoài tập trường thiên Mùa biển động gồm 5 cuốn: Những đợt sóng ngầm (1984), Bão nổi (1985), Mùa biển động (1986), Bèo giạt (1988) và Tha hương (1989); Nguyễn Mộng Giác còn cho in hai tập truyện ngắn: Ngựa nản chân bon, Xuôi dòng và bộ trường thiên Sông Côn mùa lũ viết ở trong nước từ 1977 đến 1981, xuất bản tại Hoa Kỳ năm 1991. Cuốn sách mới nhất là tập tiểu luận nhận định văn học tựa đề: Nghĩ về văn học hải ngoại do Văn Mới xuất bản.

Xem tiếp...

Chi tiết

Lê Minh Hà

Lượt xem: 4610

Anh sẽ xúc động không chỉ vì những trang, những dòng, những tác phẩm dài ngắn. Muốn hiểu tất cả, không thể nào khác hơn, anh phải biết và xúc động trước khao khát, trì chí nuôi nấng chữ nghĩa Việt nơi quê người, của những người ngày ra đi không nghĩ mình sẽ có một ngày về.

*

Vậy thì anh sẽ dành cho ông một đánh giá như thế nào?

Một trong những người giữ lửa âm thầm của chữ nghĩa Việt bên ngoài nước Việt bằng những hoạt động báo chí cần mẫn?

Một tác giả của những tác phẩm dài hơi đáng kể trong văn học Việt đương đại, không giới hạn ở văn học Việt ngoài nước?

Xem tiếp...

Chi tiết

Bùi Vĩnh Phúc

Lượt xem: 4118

Lời người viết: Bài phát biểu dưới đây, cùng với một bài viết khác của tôi trong chủ đề về Nguyễn Mộng Giác trên diễn đàn Da Màu này (bài "Nỗi băn khoăn của Nguyễn Mộng Giác"), đã được viết ra tại những thời điểm 1984 và 1989. Có thể, nếu có dịp viết lại, tôi sẽ trình bày chúng một cách khác, với những bố cục, thể dạng khác, và trong những mắt nhìn, những cách xem xét, đánh giá khác. Dù sao, đăng lại những bài viết cũ này, ở đây, tôi muốn tôn trọng cái lịch sử của chúng. Chính cái sử tính ấy trong các tác phẩm văn học, và cả trong phê bình văn học, thường cho người đọc thấy rõ những vết cắt của thời đại, những vết cắt trên thời gian, không gian, trên tâm thế và tâm cảnh của người viết, mà cái khí quyển của thời đại ấy đã in dấu trên ngôn ngữ và diện mạo của chữ. (bvp)

Trước hết, tôi xin được thành thật cám ơn Ban Tổ Chức đã cho phép tôi được phát biểu một số những suy nghĩ và nhận định của mình về tác phẩm Mùa Biển Động của nhà văn Nguyễn Mộng Giác trong buổi nói chuyện ngày hôm nay.

Mùa Biển Động là một tác phẩm có một kích thước lớn, và cũng là một tác phẩm có tham vọng lớn không kém. Nó muốn ghi lại biến chuyển tâm trạng của những thanh niên trưởng thành trong chiến tranh, trải dài từ lúc Đệ Nhất Cộng Hòa sụp đổ cho đến tháng 4, 1975, và ghi lại cái tâm trạng tha hương của những nhân vật chính sau thời điểm tang thương đó.

Xem tiếp...

Chi tiết

Nam Dao

Lượt xem: 3862

Nhà văn Hoàng Khởi Phong rủ, giọng lúc nào cũng đầy thôi thúc, đi gặp Nguyễn Mộng Giác ‘‘chơi''. Không thấy phần hồn của tác phẩm, thôi thì đi nhìn phần xác của tác giả, biết đâu chẳng gặp. Phải nói thời đó rất ‘‘găng''. Việt Nam chưa ‘‘đổi mới'', đang sống đêm cuối cùng trong số ba vạn sáu trăm nghìn đêm đen sau ngày 30 tháng tư, mà tôi thì vẫn cứ tin vào chuyện ‘‘ hòa hợp hòa giải'', dám đòi Phong đưa đi cho làm quen với Văn Nghệ sĩ quận Cam, và dĩ nhiên là bị từ chối (mười lăm năm sau, Cao Xuân Huy của Tháng Ba Gãy Súng, cậu em rể ‘‘hụt'', bảo lúc đó mà gặp chắc phải đấm anh vỡ mặt). Thế thì sao Phong lại rủ gặp Giác ? Mà Giác là ai, tôi hỏi ? Anh ấy vượt biên, vợ con còn ở Sài Gòn, Phong đáp. À, thế thì gay cho cái chuyện ‘‘hòa giải'' đấy, nói cái chi cũng nên uốn lưỡi ít là 7 lần, tôi tự nhủ. Chúng tôi đến điểm hẹn. Một tiệm phở, dĩ nhiên. Được nhắn, hẹn đã rời. Một tiệm phở khác, dĩ nhiên. Nhìn Phong, tôi đùa, sao mà cứ như chuyện ‘‘điệp viên Z28 phá lưới'', hồi hộp thiệt là hồi hộp. Và chúng tôi rồi cũng gặp nhau.

Xem tiếp...

Chi tiết

Luân Hoán

Lượt xem: 4120

Căn cứ vào những sinh hoạt, Nguyễn Mộng Giác còn có thể được gọi là nhà báo, nhà biên khảo, nhà phê bình...nhưng tôi tin rằng ông Nguyễn Mộng Giác, không phải người ham mang trên mình quá nhiều loại "nhà", như một số người đã làm, nên tôi chỉ gọi ông là nhà văn. Xét kỹ ra, hai tiếng "nhà văn" oai phong, lẫm liệt, được trọng vọng hơn hẳn nhà thơ, nhà báo, nhà biên khảo...rất nhiều.

Xem tiếp...